De tiran is dood
De tiran Pinochet is onlangs gestorven. Na zijn val in 1990 heeft hij nog eens bijna zeventien jaar geleefd in de schaduw van zijn parlementaire onschendbaarheid en zijn voorgewende seniliteit . Evenals zijn grote voorbeeld, de Spaanse dictator Francisco Franco is hij gestorven zonder ooit formeel veroordeeld te zijn voor zijn daden. In november 1975 werd hij nog met alle eerbetoon van staatshoofd ontvangen in Madrid voor de begrafenis van Franco, die hij altijd heeft willen navolgen. Ook hij had tot zijn dood willen regeren. Maar het Chileense volk heeft hem dat belet.
Ondanks de snelle consolidatie van zijn macht heeft de Chileense samenleving in de jaren na de staatsgreep langzaam maar zeker weer greep weten te krijgen op haar lot. Tegen de verdrukking in heeft het volk de eigen democratische organen, de politieke partijen, de vakorganisaties, beroepsgroepen en sociale instellingen weer nieuw leven in weten te blazen. Daarbij openlijk gesteund door het Vicariaat voor de Mensenrechten van de katholieke kerk, het aartsbisdom en door krachtige internationale druk. Met voortdurende nachtelijke ketelconcerten en met indrukwekkende demonstraties onder leiding van politieke stromingen en vakbeweging heeft het volk tenslotte eind jaren tachtig vrije verkiezingen afgedwongen.
Mensenrechtenorganisaties en de Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon zijn er weliswaar in geslaagd om Pinochets parlementaire onschendbaarheid opgeheven te krijgen, maar het is hen niet gelukt om hem achter de tralies te zetten. Steeds heeft hij zich behendig beroepen op zijn leeftijd en gezondheid. Handig heeft hij dementie voorgewend. Pas toen kon worden aangetoond dat hij op vele plaatsen in de wereld geheime bankrekeningen bezat ter waarde van tientallen miljoenen dollars, begon de mogelijkheid van een proces zich af te tekenen. En juist op dat moment bies hij zijn laatste adem.
Het land verlangt een postume veroordeling om voor de historie de draagwijdte van zijn schrikbewind vast te stellen. De huidige Chileense regering van de socialiste Michelle Bachelet zal zich daar zeker niet tegen verzetten. Haar vader was generaal in het leger en stierf aan een hartaanval na langdurige ondervraging door de geheime dienst. Samen met haar moeder moest zij vluchten naar Europa. De generaal rust dan wel in vrede, maar de herinnering een hem niet.
De indrukwekkende beeldengroep van Marius van Beek ‘Het Doel van Santiago de Chile’ zal bijdragen om de herinnering aan een van de zwartste perioden in de geschiedenis van Chili levend te houden.